Zapewnienie bezpieczeństwa w instalacjach wodnych to priorytet, zwłaszcza w kontekście ochrony przed cofnięciem się zanieczyszczonej wody do systemu. Dlatego tak ważny jest prawidłowy montaż zaworu antyskażeniowego – elementu niezbędnego w wielu instalacjach, od domowych po przemysłowe. Wyjaśniamy, jak działa i jak wygląda budowa zaworu antyskażeniowego oraz jakie normy i przepisy regulują jego stosowanie. Poznasz również rodzaje i zasady montażu zaworów antyskażeniowych.
Jak wygląda budowa zaworu antyskażeniowego?
Zawór antyskażeniowy to niewielki, ale istotny element każdej instalacji wodnej, którego głównym zadaniem jest ochrona wody pitnej przed zanieczyszczeniem. Budowa tego urządzenia jest przemyślana w najdrobniejszych szczegółach, aby skutecznie zapobiegać cofaniu się wody zanieczyszczonej, co mogłoby stanowić zagrożenie dla zdrowia użytkowników.
Podstawowe elementy zaworu antyskażeniowego to:
- Korpus – najczęściej wykonany z materiałów odpornych na korozję, takich jak mosiądz, stal nierdzewna lub tworzywa sztuczne, zapewnia trwałość i odporność na zmienne warunki pracy.
- Elementy wewnętrzne – obejmujące zawory zwrotne i układ odpowietrzający, które wspólnie zapobiegają cofaniu się zanieczyszczonej wody oraz utrzymują ciśnienie na odpowiednim poziomie.
- Uszczelki i membrany – gwarantujące szczelność i niezawodność działania, niezależnie od zmieniających się parametrów ciśnienia czy temperatury.
- Przyłącza – umożliwiające łatwy montaż zaworu w różnych konfiguracjach instalacyjnych.
Jak działa zawór antyskażeniowy? Jego podstawowym zadaniem jest zapobieganie sytuacjom, w których dochodzi do tzw. przepływu zwrotnego, czyli cofania się wody zanieczyszczonej do sieci wodociągowej. Taka sytuacja może mieć miejsce np. w wyniku spadku ciśnienia w instalacji głównej, co prowadzi do zasysania cieczy z systemów wewnętrznych. Zawór antyskażeniowy w takich przypadkach automatycznie blokuje przepływ zwrotny.
Funkcjonalność tego zaworu sprawia, że jest on nieodzownym elementem w instalacjach przemysłowych, sieciach wodociągowych oraz systemach nawadniających. Jego obecność jest również wymagana przez wiele norm i przepisów, które jasno określają, gdzie i w jakich warunkach zawory antyskażeniowe muszą być stosowane.
Zawory antyskażeniowe – co mówią przepisy?
Stosowanie zaworów antyskażeniowych w instalacjach wodnych nie jest jedynie kwestią dobrej praktyki – ich montaż regulują jasno określone normy. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ zapewnienie ochrony wody pitnej przed zanieczyszczeniem jest priorytetem zarówno w domowych systemach hydraulicznych, jak i w instalacjach przemysłowych czy sieciach wodociągowych.
Gdzie znajdziemy zasady doboru takich elementów, jak zawory antyskażeniowe? Norma PN-EN 1717:2003 określa zasady ochrony wody przed zanieczyszczeniem w wyniku przepływu zwrotnego. Wskazuje ona, jakie środki ochronne należy stosować w zależności od klasy ryzyka zanieczyszczenia wody. Zgodnie z tą normą zawory antyskażeniowe są dedykowane do ochrony instalacji przed wodą o średnim i wysokim poziomie ryzyka, np. w przypadku obecności substancji chemicznych czy zanieczyszczeń mikrobiologicznych.
To nie wszystkie wymogi, które obejmują zawory antyskażeniowe. Przepisy prawa wodnego i budowlanego traktują jako nieodzowny element instalacji, w których istnieje ryzyko cofania się zanieczyszczonej wody do sieci wodociągowej. W Polsce obowiązują m.in. zapisy ustawy Prawo budowlane oraz rozporządzenia dotyczące zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków.
Dobór zaworu antyskażeniowego – na co zwrócić uwagę?
Prawidłowy dobór zaworu antyskażeniowego, a na następnie odpowiedni montaż to kroki, które zapewnią bezpieczeństwo i efektywność każdej instalacji wodnej. Choć wydają się one technicznym wyzwaniem, przestrzeganie kilku zasad pozwala uniknąć problemów i spełnić wymagania norm oraz przepisów.
Dobór zaworu antyskażeniowego – czym się kierować?
Najważniejsze jest dopasowanie zaworu antyskażeniowego do specyfiki instalacji i klasy ryzyka. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę:
- Rodzaj medium – czy mamy do czynienia z wodą pitną, technologiczną, czy może z wodą wykorzystywaną w procesach przemysłowych?
- Klasę ryzyka zanieczyszczenia – na podstawie normy PN-EN 1717 należy określić poziom zagrożenia, który wskazuje, czy wystarczający będzie zawór klasy BA czy inny rodzaj zabezpieczenia.
- Warunki pracy – uwzględniając ciśnienie, temperaturę oraz wielkość przepływu, można dobrać zawór odpowiedni do warunków eksploatacji.
Zawór antyskażeniowy BA – kiedy stosować?
Wyróżniamy różne rodzaje zaworów antyskażeniowych, dzielących się m.in. ze względu na grupy zabezpieczeń, np.: BA, CA, GA i EA. Jednym z popularniejszych wyborów jest zawór antyskażeniowy BA. Kiedy stosować ten rodzaj? Zawór antyskażeniowy klasy BA, czyli izolator przepływów zwrotnych z obniżoną strefą ciśnienia, znajduje zastosowanie w instalacjach o najwyższym ryzyku skażenia wody pitnej.
Jest to zaawansowane urządzenie, które skutecznie zapobiega cofaniu się zanieczyszczonego medium do sieci wodociągowej, a jednocześnie umożliwia ciągły nadzór nad stanem strefy separacji. Tego typu zawory stosuje się tam, gdzie istnieje ryzyko kontaktu wody z substancjami chemicznymi, bakteriami czy materiałami szkodliwymi.
Montaż zaworu antyskażeniowego – gdzie go umieścić?
Na koniec warto krótko opisać również jak wygląda prawidłowy montaż zaworu antyskażeniowego. Podstawowym miejscem jego instalacji jest punkt za wodomierzem głównym, gdzie rozpoczyna się wewnętrzna sieć wodociągowa. Jednak w bardziej złożonych przypadkach, takich jak zawór antyskażeniowy na instalacji hydrantowej, konieczne jest również zastosowanie dodatkowych zabezpieczeń na odgałęzieniach zasilających hydranty, systemy zraszania, czy instalacje przemysłowe.
W zakładach przemysłowych i usługowych, gdzie ryzyko skażenia jest wyższe, zawory antyskażeniowe klasy BA powinny być montowane również na przyłączach do specjalistycznych urządzeń, takich jak węże do spłukiwania posadzek. Istotne jest także, aby każdy zawór był zamontowany zgodnie z kierunkiem przepływu oznaczonym na jego korpusie i znajdował się w łatwo dostępnym miejscu, co ułatwi regularne przeglądy lub konserwację.